به گزارش «اخبار خودرو»،واردات خودرو بیش از 4 سال است که متوقف شده و همین مساله بازار خودرو را نیز با چالش مواجه می‌کند. قیمت خودرو در بازار جلوتر از قیمت ارز و نرخ تورم رشد کرده، این روند به‌خصوص در مورد خودروهای خارجی به‌شدت قابل مشاهده است.
قیمت برخی خودروهای دست‌دوم خارجی تا 7میلیارد تومان هم افزایش یافته، این در حالی است که قیمت خودروهای فول و صفرکیلومتر وارداتی با دلار 30هزارتومانی شاید به1.5میلیارد تومان هم نرسد. روند دلالی در بازار خودروهای خارجی تاثیر خود را بر خودروهای مونتاژی داخلی و حتی خودروهای معمولی خودروسازان داخلی گذاشته است. با این روند تنها مردم هستند که زیان اصلی را متحمل می‌شوند. در این شرایط واردات خودرو می‌تواند باعث ریزش قیمت‌ها شود. حتی بحث واردات خودروهای دست‌دوم نیز مطرح شده است که می‌تواند بر قیمت خودروهای داخلی نیز تا حد بسیاری تاثیرگذار باشد. درخصوص وضعیت واردات خودرو و تاثیرات آن بر بازار راکد مانده خودرو با فربد زاوه، فعال حوزه خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
بحث واردات خودرو در مجلس به شکلی جدی مطرح شده، هرچند ظاهرا وزارت صمت با آن مخالف است. به نظر شما در صورت انجام واردات، آیا شاهد کاهش قیمت خودرو در بازار خواهیم بود؟ در چه صورت قیمت‌ها تغییر نمی‌کند؟
در این خصوص نمی‌توان به‌صورت مطلق صحبت کرد زیرا به نوع واردات بستگی دارد. اما آزاد شدن عرضه، قطعا در کاهش قیمت خودرو موثر است. اما اگر به کم و کیف واردات توجه نشود، این موضوع هم مانند بحث اینکه «با افزایش عرضه، قیمت کاهش پیدا می‌کند یا با نخریدن خودرو قیمت پایین می‌آید» بی‌اساس می‌شود. واقعیت این است که اگر بنا باشد واردات خودرو با محدودیت همراه شود، اتفاقی که رخ می‌دهد این است آن تعداد محدود گران می‌شود و بازار دچار ریزش قیمت نخواهد شد. زمانی بازار با ریزش قیمت مواجه خواهد شد که تعداد و نوع خودروهای وارداتی از یک مقیاس کارشناسی برخوردار باشد. در غیر این صورت هیچ اتفاقی در بازار رخ نخواهد داد.
بحث شورای رقابت در موضوع واردات هم مطرح شده است. ورود این شورا به واردات چه تاثیری بر آن می‌گذارد؟
در طرحی که ارائه شده است، شورای رقابت می‌تواند میزان واردات را وتو کند. این دخالت باعث خواهد شد حتی واردات خودرو هم تاثیری در بازار خودرو نداشته باشد. یعنی تاثیر آن باعث گرانی بیشتر خودرو در بازار خواهد شد. اگر واردات خودرو برای همه آزاد شود، مطمئن باشید قیمت خودرو تعدیل خواهد شد.
با توجه به اینکه بازار خودرو دچار شرایط ویژه‌ای شده و قیمت برخی خودروها چند برابر نرخ جهانی آن‌هاست، آیا می‌توان مقیاسی برای واردات خودرو در نظر گرفت؟
با بندی که رئیس شورای رقابت اضافه کرده، تنها اتفاقی که می‌افتد این است که ثبت‌سفارش محدود به عده‌ای خاص می‌شود. یعنی بازار تغییری نمی‌کند و خودروهای جدید هم بعد از واردات، گران‌تر از مدل‌های موجود قیمت‌گذاری می‌شوند. بدین‌ترتیب واردات خودرو تبدیل به مجال کاسبی برای اشخاصی می‌شود که به سامانه دسترسی دارند و می‌توانند شبانه ثبت‌سفارش انجام دهند. این اتفاق بارها افتاده است.
اگر این بند حذف و واردات آزاد شود، چه اتفاقی در این بازار می‌افتد؟
بسته به اینکه واردات محدود شود یا نه، بر قیمت تاثیر می‌گذارد. اگر فرض بر این باشد حجم ورودی خودرو تحت قوانین کنترلی و نظارت نباشد، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند و به‌عنوان مثال مدل‌های 40هزار دلاری تا 50درصد کاهش قیمت خواهند داشت. روی خودروهای ارزان‌تر وارداتی و گران داخلی هم تا 20 یا 30 درصد تاثیر می‌گذارد. اما تاثیر آن روی مدل‌های ارزان داخلی به 5 درصد هم نمی‌رسد. این تاثیرات بر قیمت روز خواهد بود، یعنی سال دیگر باید بعد از محاسبه تورم، این کاهش قیمت را محاسبه کرد. عدد مطلق قیمت در سال بعد از امروز گران‌تر خواهد بود.
باتوجه به اینکه بحث‌هایی مثل مصرف سوخت مطرح است، آیا می‌توان گفت چه مدل خودروهایی برای واردات مناسب‌تر هستند؟
با هر مدلی که مردم تمایل به خرید آن دارند، باید خودرو وارد شود. مدل‌هایی که مردم نمی‌خواهند اگر وارد شود، روی دست واردکننده می‌مانند و ورشکست می‌شود. هیچ شخصی حق ندارد برای مردم تصمیم بگیرد که چه لباسی یا چه لوازم خانگی یا چه خودرویی استفاده کند. افرادی که این ادعا را دارند، دنبال فساد هستند. هر کسی تصور می‌کند از خرد جمعی یک کشور و مصرف‌کننده بیشتر متوجه می‌شود، بدون شک دنبال انتفاع شخصی و رانت است.
به نظر شما آیا بحث واردات خودروهای دست‌دوم جدی است؟
این اتفاق بسیار بزرگ است و اجرای این طرح بر کاهش قیمت خودروها به معنای واقعی موثر خواهد بود و کاهش قیمت چشمگیری را در بازار رقم خواهد زد، حتی روی مدل‌های ایرانی. درحال‌حاضر در کشور شاهد هستیم که مثلا یک خودرو مرسدس‌بنز دهه 80 میلادی خواهان بسیاری دارد و قیمت آن از خودروهای تولید داخل گران‌تر است. این نشان می‌دهد مصرف‌کننده تفاوت محصولات را متوجه می‌شود. بنابراین با انجام این طرح، قیمت‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کنند.
اگر واردات خودروهای دست‌دوم آزاد شود، به‌طور معمول چه خودروهایی با چه سطح کیفیتی و از چه شرکت‌هایی وارد خواهند شد؟ چراکه می‌دانیم شرکت‌هایی در خارج وجود دارند که خودروهای دست‌دوم باکیفیتی به فروش می‌رسانند.
شرکت‌هایی هستند که در بازار صادرات کارکرده‌ها فعالیت می‌کنند و تقریبا تمام برندها هم این کار را انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال می‌توان از شرکت بنز مدل دست‌دوم اورهال‌شده خریداری کرد که کیفیت مطلوب و رضایت‌بخشی هم داشته باشد. همان‌طور که اشاره کردم، بنز مدل 1985 در ایران قیمتی معادل دوبرابر خودروهای ارزان داخلی دارد. یعنی مشتری می‌داند هنوز کیفیت این خودرو از برخی داخلی‌ها بیشتر است و این حرف درست نیست که گفته می‌شود مدل‌های قدیمی استاندارد نیستند. از سوی دیگر، مشتری باور دارد تویوتا کمری 15 ساله به‌مراتب بهتر از یک مدل به‌روز داخلی است و عاقلانه است که خارجی قدیمی را خریداری کند. مدل‌های دست‌دوم وارداتی با هر کیفیتی و از هر شرکتی وارد شوند، مشتری خود را دارند.
حمایت از تولید داخل یکی از بحث‌های قدیمی است. چگونه واردات به‌ویژه از نوع دست دوم منافاتی با حمایت از تولید داخل ندارد؟
این مدل حمایت از تولید داخل در تمام صنایع، این ایده را دنبال می‌کند که به مردم اجحاف کنیم تا تولیدکننده‌ها برقرار بمانند. تولیدکنندگان باید به اندازه‌ای رقابتی تولید کنند که نه‌تنها در ایران بلکه با اضافه کردن هزینه حمل‌ونقل در بازار صادراتی هم محصول رقابتی و باکیفیت ارائه دهد. بنابراین اگر نمی‌توانند با هزینه 1000 دلار بالاتر توان رقابتی داشته باشد، بهتر است فعالیت خود را از تعطیل کنند. مگر کارمندان شرکت‌هایی که تا امروز تعطیل شده‌اند، بیکار مانده‌اند؟ اقتصاد که متوقف نمی‌شود. اگر این اتفاق بیفتد، تولیدکننده جدید خودرو به‌روز با تیراژ 2 یا 3 میلیون دستگاه در کشور با توان صادراتی آغاز به کار می‌کند. در واقع در چنین شرایطی سیستم بیمار تولید از بین می‌رود. تولیدکننده‌ای که با دلار 30هزار تومانی نمی‌تواند محصول خود را در عراق به فروش برساند، بهتر است کار خود را متوقف کند.
